پریتونیت؛ همه‌چیز درمورد این بیماری شکمی

پریتونیت التهاب صفاق یا همان بافتی است که اندام‌های داخلی بدن را می‌پوشاند. این التهاب طبق معمول به‌علت عفونت و بعضی اوقات هم به‌‌علت تحریک‌شدن بافت با مایعات بدن تشکیل می‌بشود. عفونت صفاق خطرناک است و امکان دارد روی دیگر اندام‌های بدن هم تاثییر بگذارد. این چنین امکان پذیر این عفونت داخل جریان خون و جهت سپسیس بشود. نظر می‌کنیم برای کسب اطلاعات زیاد تر درمورد پریتونیت و راه تشخیص و درمان آن تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.

پریتونیت چیست؟

صفاق غشایی نازک است که درون شکم را می‌پوشاند و اطراف اندام‌های داخلی می‌پیچد. اگر این بافت در معرض مایعات محرک یا عفونی بدن قرار بگیرد، امکان پذیر التهاب بشود. به التهاب صفاق پریتونیت می‌گویند. این عارضه طبق معمول وقتی ابراز می‌کند که چیزی درون بدن نشت کند. عفونت شایع‌ترین عامل پریتونیت است که می‌تواند زیاد خطرناک باشد.

پریتونیت طبق معمول با درد و ورم شکمی ابراز می‌کند، اما عوارض فرد دیگر هم دارد که باید مراقبشان باشید. از آنجایی که صفاق در سراسر شکم وجود دارد و با همه ارگان‌ها در تماس است، امکان پذیر عفونت صفاق بر همه این اندام‌ها تاثییر بگذارد. این چنین این عفونت می‌تواند داخل جریان خون و در سراسر بدن انتشار بشود.

آیا پریتونیت اورژانسی است؟

پریتونیت امکان پذیر خفیف یا شدید باشد و در یک ناحیه از صفاق باشد یا در سراسر آن انتشار بشود. یقیناً چون این بیماری، به‌خصوص نوع عفونی آن، امکان پذیر سریع شدت یابد، پزشکان آن را اورژانس پزشکی در نظر می‌گیرند.

علت تشکیل پریتونیت

عفونت‌های باکتریایی، به‌خصوص عفونت‌هایی که از یک اندام انتشار خواهد شد، شایع‌ترین علت پریتونیت می باشند. این قضیه وقتی اتفاق می‌افتد که در معده یا روده فرد سوراخی وجود داشته باشد و عفونت‌های باکتریایی از مجرای گوارشی داخل حفره صفاقی شوند. علت شایع دیگر ترکیدن آپاندیس است. علت کمتر شایع بیماری نیز آن نوع از پرتونیت باکتریایی است که خود‌به‌خود در صفاق تشکیل می‌بشود.

۱. عوامل عرصه‌ساز عفونی

پریتونیت عفونی اولیه یا ثانویه است. عامل پریتونیت عفونی اولیه عفونتی است که منشأ آن خود صفاق است. پریتونیت باکتریایی ثانویه از هر جای فرد دیگر در بدن به درون صفاق انتشار می‌بشود.

عفونت اولیه کمتر از عفونت ثانویه شایع است و طبق معمول به‌جهت یکی از این عوامل تشکیل می‌بشود:

• پریتونیت باکتریایی خودبه‌خودی در افراد مبتلا به آسیت تشکیل می‌بشود. آسیت وضعیتی است که مایعات اضافی از رگ‌ها به بیرون نشت می‌کنند و در صفاق جمع خواهد شد. آسیت‌ها از بیماری‌هایی همانند بیماری کبدی، نارسایی کلیه، نارسایی قلب و سرطان که سیستم ایمنی را به خطر می‌اندازند تشکیل خواهد شد. این چنین برخی از این بیماری‌ها علتخواهد شد مقدار کمی باکتری از مجرای گوارشی داخل صفاق بشود.
• عفونت اولیه امکان پذیر توسط ابزارهای پزشکی، به‌خصوص در زمان منفعت گیری در منزل، به صفاق داخل بشود. دیالیز و لوله تغذیه دو عامل این اتفاق‌اند. دیالیز صفاقی به‌وسیله یک لوله حفره صفاق را پر و خالی می‌کند. لوله تغذیه طویل‌زمان هم به‌وسیله یک لوله منعطف (کاتتر) مستقیم از صفاق به معده یا روده کوچک متصل می‌بشود. شکاف در دیواره اندام می‌تواند عفونت را داخل حفره شکمی کند.

عفونت ثانویه شایع‌ترین عامل پریتونیت است که علل مختلفی دارد، از جمله:

• ترکیدن آپاندیس (آپاندیسیت)؛
• زخم معده سوراخ‌شده؛
• زخم روده سوراخ‌شده ناشی از دایورتیکولیت یا بیماری روده التهابی؛
• عفونت پانکراس؛
• پارگی آبسه لوله تخمدان ناشی از بیماری التهابی لگن؛
• حاملگی خارج رحمی؛
• صدمه یا جراحت شکم؛
• جراحی شکم.

۲. عوامل عرصه‌ساز شیمیایی

التهاب طبق معمول به‌علت عفونت تشکیل می‌بشود، اما بعضی اوقات هم علتش عکس العمل شیمیایی به مایعات مختف بدن است همانند:

• سوراخ‌شدن کیسه صفرا به‌علت التهاب شدید و نشت صفرا که امکان پذیر با یا بدون عفونت باکتریایی تحریک‌کننده باشد.
• سوراخ‌شدن پانکراس به‌علت التهاب شدید و نشت آنزیم‌های پانکراسی که امکان پذیر با یا بدون عفونت باکتریایی تحریک‌کننده باشد.
• سوراخ‌شدن معده به‌علت زخم معده و نشت اسید معده که حتی بدون عفونت باکتریایی نیز امکان پذیر تحریک‌کننده باشد.
• پاره‌شدن تومور یا کیست در شکم که می‌تواند جهت پریتونیت شیمیایی بشود.

علائم پریتونیت

۱. علائم شایع

• درد شکمی خفیف یا شدید و حساسیت به لمس؛
• شکم متورم؛
• افت اشتها؛
• سختی دفع؛
• افت ادرار؛
• تشنگی؛
• افت سختی خون و شک؛
• کم‌آبی بدن؛
• فلج ایلئوم (وقتی که روده‌ها موقتا فلج خواهد شد).

۲. علائم مربوط به عفونت

۳. علائم مربوط به آسیت

بعضی اوقات امکان پذیر فرد پریتونیت داشته باشد، اما خودش مطلع نباشد. درد شکم و دیگر علائم ناشی از بیماری مهم عامل پریتونیت امکان پذیر علائم خود پریتونیت را نهان کنند. برخی از افرادی که صفاق آنها مدتی با آسیت متورم شده است، حس کمتری در صفاق خود دارند. اگر آسیت عفونی بشود، امکان پذیر تفاوت را فهمید نشوند. به این علت باید در خصوص خطر پریتونیت هوشیار باشید.

عوارض پریتونیت

• گمان سپسیس با ورود عفونت به خون که امکان پذیر جهت مرگ بشود؛
• کم‌آبی و برهم‌خوردن اعتدال الکترولیتی با ورود مایع به شکم؛
• یبوست و احتباس ادرار با فلج موقت اندام؛
• چسبندگی شکمی و زخم بافتی ناشی از التهاب که امکان پذیر جهت انسداد روده بشود؛
• سندرم هپاتورنال که در افراد مبتلا به بیماری کبدی امکان پذیر جهت پریتونیت باکتریایی خود‌به‌خودی بشود؛
• پریتونیت سوم نوعی عفونت است که می‌تواند سپس از درمان علت مهم تشکیل بشود.

تشخیص پریتونیت

تشخیص اولیه زیاد مهم است و می‌تواند قبل از تشکیل عوارض تبدیل مهار پریتونیت بشود. پزشک تشخیص را با پرسیدن سؤالاتی درمورد سابقه پزشکی و حالت جاری فرد اغاز می‌کند. سپس شکم و ورم و حساسیت به لمس و سختی را بازدید می‌کند. اگر مشکلی وجود داشته باشد، برای بازدید التهاب یا عفونت آزمایش خون تجویز می‌بشود. این چنین امکان پذیر برای تشخیص علت پریتونیت از اندام‌های شکمی تصویربرداری سی تی اسکن و ام.آر.آی بشود.

یک راه قبول یا تشخیص عفونت خاص در صفاق گرفتن نمونه مایع صفاقی با سوزن و بازدید آزمایشگاهی آن است. در موارد آسیت، ازبین‌بردن سختی شکمی هم سودمند است. در موارد خاص که علت تشکیل پریتونیت اشکار نیست، امکان پذیر برای تشخیص و از بین بردن مشکل مربوط به پریتونیت جراحی انجام بشود.

درمان پریتونیت

طبق معمول درمان مؤثر است، اما برخی از عوارض همانند صدمه اندام امکان پذیر تا مدتی ادامه داشته باشند. درمان معمول برای پریتونیت تزریق سرم و طیفی از آنتی‌بیوتیک برای درمان یا پیشگیری از عفونت است. اگر آزمایش‌ها نشانگر نوع خاصی از باکتری یا عامل عفونی باشند، امکان پذیر فرد آنتی‌بیوتیک اختصاصی‌تری دریافت کند. تیم پزشکی تلاش می‌کند با ازبین‌بردن علت عرصه‌ای شرایط بیمار را پایدار نگه دارد. برخی از علت‌ها به جراحی سریع نیاز دارند.

پیشگیری از پریتونیت

امکان پذیر پزشک برای افراد مبتلا به سیروز و صدمه آنتی‌بیوتیک تجویز کند.

هرچند دیالیز صفاق امکان پذیر جهت پریتونیت بشود، به‌علت پیشرفت تکنولوژی این اتفاق شیوع کمتری دارد. اگر دیالیز صفاق می‌کنید، این چند مورد را مراعات کنید:

• قبل از تماس با کاتتر حتما دست، انگشتان و فاصله بین انگشتانتان را بشویید؛
• میانه کار از ماسک منفعت گیری کنید؛
• روش مناسب معاوضه استریل را مراعات کنید؛
• هر روز به محل کاتتر کرم آنتی‌بیوتیک بزنید؛
• هرگونه آلودگی احتمالی را بلافاصله به پرستار خبر دهید. در تعداد بسیاری از موارد، تک دوز آنتی‌بیوتیک از آلودگی و عفونت جلوگیری می‌کند.

شما بگویید

شما چه مقدار با پریتونیت و روش درمان آن آشنایی دارید؟ در صورت تمایل، می‌توانید استعداد و نظرتان را در تکه ارسال دیدگاه برایمان بنویسید و این نوشته را از طریق شبکه‌های اجتماعی با دوستانتان به اشتراک بگذارید.