قدیمی‌ترین مومیایی کشف‌شده در تاریخ + عکس_آفتاب وطن

از کودکی زمان توضیح کلمه مومیایی، فرآیند مومیایی کردن و علت آن مثال‌هایی از داستان‌های پادشاهان مصر برای ما آورده شده است، درحالی‌که فرهنگ مومیایی کردن تنها مربوط به آداب مصری نیست. باستان‌شناسان اظهار کرده‌اند که مومیایی ۸۰۰۰ ساله کشف‌شده در سرزمین پرتغال قدیمی‌ترین مومیایی جهان است. در این مقاله تصمیم داریم این کشف تاریخی را مرور کنیم.

کشف قدیمی‌ترین مومیایی جهان

بر پایه مطالعه‌ای که در مجله «European Journal of Archaeology» انتشار شده است، قدیمی‌ترین مومیایی تاریخ در دره «سادو» در پرتغال کشف شده و ۸۰۰۰ سال عمر دارد. به عبارت دیگر، این مومیایی متعلق به دوره پارینه سنگی (۱۰۰۰۰ قبل از میلاد تا ۸۰۰۰ قبل از میلاد مسیح) است. باقی مانده این انسان اکنون در موزه ملی باستان‌شناسی پرتغال نگهداری می‌شود.

پیش‌ازاین، گفتن قدیمی‌ترین مومیایی کشف‌شده به مومیایی‌های ۷۰۰۰ ساله «چینچورو» مربوط می بود که در صحرای آتاکاما در شیلی یافت شد. دلنشین است بدانید که در مصر – که به آداب‌ و رسوم دفن باستانی خود مشهور است – شواهد قدیمی‌ترین مومیایی به ۵۶۰۰ سال پیش برمی‌گردد.

چگونگی کشف؛ بازسازی تاریخ

در سال‌های ۱۹۶۰ تا ۱۹۶۲، حفاری‌هایی در منطقه سادو انجام شد و یک باستان‌شناس به نام «مانوئل فارینها دوس سانتوس» نتایج حفاری‌ها را برای موزه ملی باستان‌شناسی ارسال کرد. بعد از فوت او در سال ۲۰۰۱، سه رول فیلم از وسایل شخصی او اشکار شد که شامل عکس‌هایی باکیفیت از کشفیات حفاری دره سادو می بود؛ عکس‌هایی سیاه‌سفید از ۱۳ جسد دفن‌شده مربوط به دوران پارینه‌سنگی.

اکنون دانشمندان توانسته‌اند با منفعت گیری از این فیلم‌ها، نحوه نگهداری باقی مانده قبل از دفن را با جزئیات بهتر بازسازی کنند. این چنین محققان فرد دیگر با انجام آزمایش‌های تجزیه انسانی در مرکز تحقیقات انسان‌شناسی دانشگاه ایالتی تگزاس، قبول کردند که حداقل یکی از جسدها مومیایی بوده است. این جسد اکنون به‌گفتن قدیمی‌ترین مومیایی جهان شناخته می‌شود. یقیناً تحقیقات حاکی از آن است که دیگر اجساد یافت‌شده در این منطقه نیز مومیایی شده بودند؛ به این علت می‌توان او گفت که به گمان زیادً مومیایی کردن در این قسمت از پرتغال رایج بوده است.

گفتنی است که کشفیات منطقه سادو شامل باقی مانده اسکلت افراد دفن‌ شده می بود و به همین علت در آن حفاری شواهدی از مومیایی‌سازی به‌صورت مستقیم دیده نمی‌شد. اما بعد از بازسازی تصاویر، دانشمندان شواهدی را کشف کردند که نشان از مومیایی‌سازی اجساد در ۸۰۰۰ سال قبل داشت. درواقع باقی مانده کشف‌شده در دره سادو، اکنون دیگر مومیایی نیستند چرا که بافت نرم جسدها از بین رفته است و اجساد کاملاً اسکلت شده‌اند اما بازسازی تصاویر نشانه‌هایی از فرایند مومیایی‌سازی این اجساد را مشخص می کند.

شواهد چه بودند؟

در ابتدا محققان فهمید شدند که دست‌ها و پاهای یکی از اسکلت‌ها در حالت طبیعی قرار نگرفته است. درواقع انگارً بعد از مرگ، جسد فرد به‌واسطه طناب‌هایی – که اکنون از بین رفته‌اند – محکم بسته شده می بود.

در ادامه، پژوهشگران فهمید شدند که برخی استخوان‌های اسکلت تا این مدت از قسمت‌های گوناگون بدن جدا نشده بودند. این نوشته خصوصاً در رابطه استخوان‌های کوچک پا اهمیت بسیاری دارد چون این استخوان‌ها در حالت عادی، هنگامی که بدن پوسیده می‌شود، کاملاً از پا جدا خواهد شد.

نشانه دیگر این می بود که خاک این قبر باستانی تقریباً بدون تحول باقی مانده می بود. در حالت عادی، هنگامی قسمت‌های نرم‌تر بدن پوسیده خواهد شد، جسد کوچک‌تر می‌شود و خاک به‌مرور زمان جای خالی ایجادشده را پر می‌کند. اما عدم تحول در خاک مشخص می کند که به گمان زیادً جسد به‌صورت عادی دفن و پوسیده نشده است.

درنهایت دانشمندان نتیجه گرفتند که در دوران پارینه‌سنگی، اجسادی در منطقه سادو مومیایی شده بودند.

چرا در اروپا اجساد را مومیایی می‌کردند؟

کشف مومیایی در اروپا زیاد مهم است؛ به حرف های باستان‌شناسان، مومیایی کردن در محیط‌های خشک رایج است، اما یافتن شواهدی از مومیایی‌ها در اروپا – جایی که آب‌وهوای زیاد مرطوب‌تری دارد – اتفاقی نادر است چرا که در این چنین شرایط اقلیمی، بافت‌های نرم مومیایی به‌ندرت سالم باقی می‌همانند.

دانشمندان می‌گویند شواهد به‌دست‌آمده نشان خواهند داد که اجساد در این منطقه با روشی شبیه دیگر مناطق، مومیایی و دفن شده‌اند. تا این مدت اشکار نیست که در آن دوره، این چنین کاری بر پایه چه عقایدی صورت می‌گرفته است.

دانشمندان می‌گویند این شواهد مومیایی‌سازی اولیه اروپایی مشخص می کند که چطور جوامع شکارچی برای نگهداری و نگه داری جسد و این چنین فرآیند دفن در عصر حجر، اهمیت بسیاری قائل بودند. این نوشته می‌تواند به ما در فهمیدن زیاد تر این که جوامع ماقبل تاریخ چطور از مردگان خود مراقبت می‌کردند، پشتیبانی کند.

اجساد دفن‌شده در دره سادو چطور مومیایی شده بودند؟

بر پایه مقاله منتشرشده در European Journal of Archaeology، بعد از بازسازی تصاویر دانشمندان پی بردند که اجساد در آن دوره انگارً روی یک سازه بلند (همانند یک سکوی مرتفع) قرار داده می‌شدند تا مایعات از بدن‌ آن‌ها خارج شده و جسد سبک شود.

این چنین پژوهشگران کشف کردند که انگارً بدن افراد در حالت «هایپرفلکس» دفن شده می بود؛ یعنی دست‌ها و پاهای فرد فراتر از محدودیت‌های طبیعی‌اش، حرکت داده شده‌ و محکم بسته شده می بود. در این حالت، جسد فشرده‌تر و کوچک‌تر شده و درعین‌حال ظاهر بدن نگه داری می‌شد. همان گونه که در تصاویر دیده می‌شود، تقریباً همه باقی مانده منطقه سادو در این چنین حالتی دفن شده‌اند. محققان بر این باورند که مومیایی کردن به گمان زیادً یک فرآیند طویل بوده است چون بدن به‌مرور زمان خشک می‌شد و سپس با منفعت گیری از طناب یا بانداژ، به حالت فشرده بسته می‌شد. سپس در مرحله های بعدی، به‌مرور زمان طناب‌ها را محکم‌تر می‌کردند تا ضمن نگه داری آناتومی کلی بدن، سختی بیشتری روی دست و پا داخل آید و جسد فشرده‌تر شود.

محققان بر این باورند که این نتایج مشخص می کند مومیایی‌سازی امکان پذیر زیاد تر از آنچه قبلاً فکر می‌کردیم، درسطح جهانی در قبل گسترده باشد.

این یافته‌ها به کاوشگران در فهمیدن فرآیندهای باستانی پشتیبانی شایانی خواهد کرد.