تاثییر نوشابه رژیمی بر دیابت: دوست یا دشمن؟ بازدید کامل مزایا، معایب و حقایق علمی_آفتاب وطن

احتمالا شما هم تبلیغ‌های گوناگون درمورد نوشابه زیرو و پیشنهاد آن به دیابتی‌ها را دیده‌اید. در دنیایی که مصرف نوشیدنی‌های شیرین به یکی از عوامل مهم اپیدمی چاقی و دیابت تبدیل شده، نوشابه‌های «رژیمی» یا «زیرو» به گفتن یک راه حل طلایی معارفه شده‌اند. آمارها مشخص می کند که میلیون‌ها نفر در سراسر جهان به امید افت کالری و کنترل قند خون، این نوشیدنی‌ها را به سبد خرید خود اضافه می‌کنند. اما آیا این جایگزینی واقعاً هوشمندانه است؟ آیا علم مدرن این انتخاب را تایید می‌کند؟ در این مقاله، عمیق‌تر به دنیای شیرین‌کننده‌های مصنوعی سفر می‌کنیم و با بازدید دقیق‌تر حقایق علمی، به این سوال جواب می‌دهیم که آیا نوشابه رژیمی برای افراد مبتلا به دیابت یک دوست است یا دشمنی در لباس دوست.

نوشابه رژیمی یک انتخاب هوشمندانه برای کنترل قند خون است؟

با اهمیت ترین و آشکار‌ترین مزیت نوشابه رژیمی برای افراد دیابتی، نبوده است شکر و در نتیجه، شاخص گلیسمی (Glycemic Index) صفر آن است. شاخص گلیسمی معیاری است که مشخص می کند یک ماده غذایی با چه سرعتی قند خون را بالا می‌برد. از آنجایی که نوشابه‌های رژیمی به جای ساکارز (شکر معمولی) از شیرین‌کننده‌هایی همانند آسپارتام، سوکرالوز یا آسه سولفام پتاسیم منفعت گیری می‌کنند، بعد از مصرف آن‌ها، ناظر جهش ناگهانی و خطرناک قند خون نخواهید می بود.

این ویژگی برای یک فرد دیابتی حیاتی است؛ چون نوسانات شدید قند خون در درازمدت می‌تواند به عروق خونی، اعصاب و اندام‌های حیاتی همانند کلیه‌ها و چشم‌ها صدمه جدی داخل کند. به این علت، از این منظر، جانشین کردن یک نوشابه پر از شکر با یک نوشابه رژیمی، یک عمل منطقی برای مدیریت مختصر‌زمان دیابت به نظر می‌رسد.

روی دیگر سکه؛ معایب و نگرانی‌های طویل مدت علمی

با وجود مزایای مختصر‌زمان، جامعه علمی به طور فزاینده‌ای دلواپس اثرات طویل مدت مصرف منظم این نوشیدنی‌ها است. تحقیقات تازه نشان خواهند داد که داستان زیاد پیچیده‌تر از یک محاسبه ساده «کالری صفر» است.

ربط نهان نوشابه رژیمی و دیابت نوع ۲

احتمالا بزرگترین پارادوکس همین باشد: مطالعات مشاهده‌ای بسیاری، از جمله تحقیقات انتشار شده در ژورنال‌های معتبری همانند «American Journal of Clinical Nutrition»، نشان داده‌اند که مصرف روزانه نوشابه‌های رژیمی با افزایش قابل دقت خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ و سندرم متابولیک مرتبط است. سندرم متابولیک، مجموعه‌ای از شرایط خطرناک شامل سختی خون بالا، قند خون بالا، چربی شکمی و کلسترول غیرطبیعی، ریسک بیماری‌های قلبی-عروقی و دیابت را به شدت افزایش می‌دهد.

اما چطور یک نوشیدنی بدون قند می‌تواند این چنین اثری داشته باشد؟ دانشمندان چندین مکانیسم احتمالی را نقل کرده‌اند:

اختلال در جواب انسولینی فاز سفالیک (Cephalic Phase Insulin Response)

مغز ما طوری تکامل یافته که با حس کردن طعم شیرین، به پانکراس فرمان ترشح انسولین را می‌دهد تا برای ورود قند به خون آماده شود. شیرین‌کننده‌های مصنوعی این سیستم را فریب خواهند داد. شما طعم شیرین را می‌چشید و انسولین ترشح می‌شود، اما هیچ قندی داخل خون نمی‌شود. تکرار این سیگنال نادرست امکان پذیر به مرور زمان حساسیت بدن به انسولین را افت دهد و عرصه را برای مقاومت به انسولین، که پیش‌عرصه دیابت نوع ۲ است، فراهم کند.

تحول در اکوسیستم روده (Gut Microbiome)

روده ما میزبان تریلیون‌ها باکتری است که نقش حیاتی در متابولیسم و سلامت ما دارند. مطالعات نشان خواهند داد که شیرین‌کننده‌های مصنوعی همانند سوکرالوز و ساخارین می‌توانند اعتدال این اکوسیستم را به هم بزنند. آن‌ها امکان پذیر جمعیت باکتری‌های سودمند را افت دهند و به رشد باکتری‌هایی پشتیبانی کنند که در استخراج انرژی از غذا کارآمدتر می باشند (و بالقوه تبدیل افزایش وزن خواهد شد). این تغییرات می‌تواند تبدیل التهاب و عدم تحمل گلوکز شود.

تاثییر بر مرکز پاداش مغز

طعم زیاد شیرین (شیرین‌کننده‌های مصنوعی صدها برابر شیرین‌تر از شکر می باشند) مرکز پاداش مغز را به شدت تحریک می‌کند و علتترشح دوپامین می‌شود. اما چون این شیرینی با کالری و انرژی همراه نیست، مغز حس رضایت کامل نمی‌کند. این عدم تطابق بین طعم و انرژی دریافتی می‌تواند میل شما به مصرف مواد قندی واقعی را در ادامه روز افزایش دهد تا آن «پاداش» واقعی را دریافت کنید.

دیگر معایب نوشابه رژیمی برای سلامتی

علاوه بر ریسک دیابت، خطرات فرد دیگر نیز در کمین مصرف‌کنندگان دائمی این نوشیدنی‌ها است:

• افت کارکرد کلیه: مطالعه بزرگ و طویل‌زمان «مطالعه سلامت پرستاران» (Nurses’ Health Study) نشان داد زنانی که برای زمان طویل روزانه بیشتر از دو قوطی نوشابه رژیمی مصرف می‌کردند، تا ۳۰٪ افت کارکرد کلیه را استعداد کردند.
• افزایش ریسک سکته: تحقیقاتی که در ژورنال «Stroke» انتشار شد، ارتباطی بین مصرف روزانه نوشابه رژیمی و افزایش خطر سکته مغزی و بیماری‌های قلبی-عروقی اشکار کرد.
• پوکی استخوان: اسید فسفریک، که برای تشکیل طعم تند در تعداد بسیاری از نوشابه‌های گازدار منفعت گیری می‌شود، می‌تواند اعتدال کلسیم و فسفر بدن را بر هم بزند. مصرف زیاد آن امکان پذیر تبدیل دفع کلسیم از استخوان‌ها و افت تراکم آن‌ها در طول زمان شود.

جمع‌بندی: آیا نوشابه رژیمی بنوشیم؟

علم به ما می‌گوید که نوشابه‌های رژیمی یک راه حل جادویی نیستند. اگرچه در مختصر‌زمان به علت نداشتن قند و کالری، انتخاب بهتری نسبت به نوشابه‌های معمولی به نظر می‌رسند. اما شواهد فزاینده‌ای خلاف این را مشخص می کند. مصرف منظم و طویل‌زمان نوشابه‌های رژیمی می‌تواند از طریق مکانیسم‌های پیچیده‌ای همانند اختلال در سیگنال‌های هورمونی، تحول میکروبیوم روده و تأثیر بر مغز، سلامت متابولیک شما را به خطر اندازد.

و در نهایت بهترین رویکرد، افت مصرف تدریجی و آگاهانه است. به نوشابه رژیمی به گفتن یک «پل» برای عبور از نوشابه‌های شیرین نگاه کنید، نه به گفتن مقصد نهایی. مقصد مهم باید عادت دادن ذائقه به شیرینی کمتر و انتخاب نوشیدنی‌های واقعاً سالم باشد. آب، آب گازدار با طعم طبیعی لیمو یا نعنا، چای و دمنوش‌های گیاهی بدون شکر، همیشه بهترین و ایمن‌ترین گزینه‌ها برای آبرسانی به بدن و نگه داری سلامتی شما می باشند. انتخاب با شما است؛ آگاهانه انتخاب کنید.

گامی برای تسلط شما بر استعداد‌های برقراری ربط

هشدار! این نوشته فقط جنبه آموزشی دارد و برای منفعت گیری از آن ملزوم است با پزشک یا متخصص وابسته مشورت کنید. اطلاعات زیاد تر